Beton, yoxsa asfalt daha sərfəlidir?

Yollar hər bir ölkənin infrastrukturunun mühüm tərkib hissəsidir. Logistik sürətin və qısamüddətli çatdırılmanın aktual olduğu müasir dünyada ölkələrin ərazisində qabaqcıl standartlara cavab verən, hərəkətin intensivliyini və rahatlığını təmin edə bilən, uzunömürlü yolların mövcud olması vacib üstünlükdür. Mühüm nəqliyyat dəhlizlərinin üzərində yerləşən Azərbaycanda respublika və beynəlxalq əhəmiyyətli yolların keyfiyyəti, rahatlılığı ilə yanaşı, dayanlıqlı olmağına da ehtiyac var. Azərbaycan dövləti tərəfindən respublikanın yol infrastrukturunun yaxşılaşdırılması və beynəlxalq standartlara cavab verən magistralların tikilməsi üçün milyonlarla vəsait sərf olunur. Buna baxmayaraq, vaxtaşırı olaraq yolların təmirinə və yaxud da tam sökülüb yenidən tikilməsinə ehtiyac yaranır. Bu da təbii ki, vaxt, enerji itkisi və irihəcmli xərclərin yaranmasına səbəb olur.
Bəs yollarımızın iqtisadi cəhətdən səmərəli, ekoloji təmiz, dayanıqlı, uzunömürlü olması üçün nə etməliyik və hansı texnologiyadan, tikinti materiallarından istifadə etməliyik? Bütün dünyada yolların tikintisində əsasən iki materialdan - asfalt və betondan istifadə edilir.
Bu sahədə ixtisaslaşan mütəxəssislər bildirir ki, həm asfalt, həm də beton yol infrastrukturu üçün dayanıqlı materiallardır. Amma onların da hər birinin özlərinə məxsus üstün tərəfləri var. Məsələn, asfalt betondan daha elastik olduğu üçün çatlamağa daha az meyllidir. Bununla belə, neft və benzin kimi kəskin kimyəvi təsirə malik maddələrin üzərinə dağılması, yüksək temperatur asfalt yolu daha tez sıradan çıxarır. Beton isə məlumdur ki, nisbətən az elastikdir, lakin kimyəvi maddələrin və hava şəraitinin təsirinə qarşı daha davamlıdır. Beton yollarla müqayisədə asfalt yollar zədələnməyə daha çox meyllidir. Əzilmiş suxurlar, qum və sementdən hazırlanmış beton yollar xam neft tullantılarından və bitumdan ibarət olan asfalt yollara nisbətən ekoloji cəhətdən də daha təmizdir. ABŞ-da istismarda olan beton yollar üzərində aparılan tədqiqatlar nəticəsində beton yolun orta ömrünün təxminən 34 il olduğu müəyyən edilib ki, bu da asfaltın fiziki ömründən iki dəfə çoxdur. Beton yolun ilkin qiyməti asfalt yoldan bahadır. Beton yolların maliyyə baxımından uzunmüddətli qiymətləndirilməsi asfalt yollardan daha ucuz başa gəlir.
Nəzərə alsaq ki, hökumətlər hər 3-5 ildən bir asfalt yolların xırda təmirinə milyonlarla vəsait xərcləyirlər və son nəticədə 17 ildən sonra asfaltın tam dəyişilməsi lazım olur, beton yollar asfalt yollardan iqtisadi cəhətdən daha səmərəli təsiri bağışlayır. Sirr deyil ki, bizim ölkəmizdə Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi avtomobil yolunun timsalında beton yol ilə bağlı yumşaq desək yaxşı olmayan təcrübə də mövcuddur.
Nəqliyyat üzrə ekspert Rauf Ağamirzəyev beton yollarla asfalt yolları müqayisə edərək bildirir ki, beton yol uzunömürlüdür:
“Beton sərtdir, asfalt isə elastikdir. Beton yolun istismar müddəti 30 ildir. Yəni beton yol uzunmüddətli və sərfəlidir. Sadəcə olaraq, təəssüflə qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycanda beton yol ilə bağlı bir uğursuz təcrübə var. Bu səbəbdən vətəndaşlarda beton yol ilə bağlı sanki, “travma” kimi pis təəssürat formalaşıb. Ölkəmizdə ilk beton yol olan Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi avtomobil yolunun vaxtından tez sıradan çıxmasına görə insanlar əksər hallarda beton yol adı gələndə neqativ reaksiya verirlər. Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, bütün dünyada beton yollar öz üstün xüsusiyyətlərinə görə demək olar ki, ən səmərəli yollar hesab olunur. Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi avtomobil yolunun tikintisi zamanı texnoloji proses pozulub. Yolu vaxtından tez təhvil veriblər. Yolun salınmasını naşı şəkildə ediblər, bəzi işlər ümumiyyətlə görülməyib. Tikinti zamanı yol verilən kobud səhvlər, sadaladığım pozuntular, lazımi normalara riayət olunmaması nəticədə yolun vaxtından tez dağılmasına gətirib çıxartdı”
Ekspert yolların tikintisi ilə bağlı beynəlxalq təcrübədən danışaraq Azərbaycanla quru sərhədinə malik olan Gürcüstan, eyni zamanda Ukrayna və Orta Asiya ölkələri Qazaxıstan, Özbəkistanda hansı yollara üstünlük verildiyini də açıqlayıb: “Gürcüstanda tikintisində şəxsən iştirak etdiyim Qori, Kutaisi şəhərlərinin dolama yolları beton yollardır. Gürcüstanın əsas magistral yolları betondur. Qazaxıstanda, Özbəkistanda demək olar ki, bütün magistrallar betondur. Burada maraqlı və diqqət cəlb ediləcək məsələlərdən biri də məhz Azərbaycan şirkətlərinin öz komandaları ilə gedib, Gürcüstanda, Qazaxıstanda, Özbəkistanda beton yollar tikməsidir”.
Müştərilərin xəbərləri
SON XƏBƏRLƏR
- 2 ay sonra
-
1 gün sonra
Epoint və DataPay-dən yenilik - Tam rəqəmsal kassa sifarişi —
-
25 d. əvvəl
Azərbaycanda tarixi hadisə: ITMF və ATA-nın birgə semina ilk dəfə Bakıda
-
📲 İndi
Marja.az-ın Telegram kanalına qoşulun və xəbərlər cibinizə gəlsin.
♦️ Ən son və vacib iqtisadi xəbərlər üçün Marja - Biznes və Maliyyə Xəbərləri Portalı
♦️ Ən mühüm iqtisadi xəbərlər üçün Marja.az -
28 d. əvvəl
2029-cu ilə qədər BƏƏ-nin tikinti sektorunun illik həcmi 130,8 milyard dollara çatacaq
-
49 d. əvvəl
Fond "Basalt Group"ın nizamnamə kapitalında iştirak edəcək, bazalt istehsalına investisiya qoyulacaq
- 55 d. əvvəl
-
1 saat əvvəl
Dövlət fondu özəl şirkətin səhmdarları sırasına daxil olur - MÜQAVİLƏ İMZALANDI
-
1 saat əvvəl
Azərbaycan şirkətinin rəhbərinin ideyası əsasında ofis əməkdaşları üçün universal kreslo hazırlanıb
- 1 saat əvvəl
-
2 saat əvvəl
Dərnəgül tikinti materialları bazarının köçürüləcəyi yer bəlli oldu - FOTOLAR
- 2 saat əvvəl
- 2 saat əvvəl
Son Xəbərlər

Epoint və DataPay-dən yenilik - Tam rəqəmsal kassa sifarişi —

Qlobal birjalarda son vəziyyət - GÜNƏ BAXIŞ
Ən çox oxunanlar

Azərbaycan neftinin son qiyməti

Bakıda “Şəhər daxilində yeni şəhər” - Böyükşor gölü ətrafına 5 milyard dollaradək investisiya yatırılacaq

Ölkənin ən böyük musiqi festivallarından biri baş tutub

Rəsmi məzənnələr açıqlandı

1 trilyon dollardan artıq aktivləri idarə edən şirkət Azərbaycanla əməkdaşlığın genişləndirilməsində maraqlıdır

Səudiyyə Ərəbistanı şirkəti Azərbaycanda layihələrinə 1,2 milyard dollar sərmayə yatıracaq

18 marşrut üzrə keçirilən müsabiqələrin qalibləri müəyyən edilib
